✨ පැරිස් නුවර Louvre කෞතුකාගාරයේ කෙළවරක තනි වී සිටින මොනාලිසාගේ ලෝකය..

කලා ඉතිහාසයේ වඩාත්ම ප්‍රසිද්ධ සිතුවම් වලින් එකක් වන Leonardo da Vinci විසින් නිර්මාණය කරන ලද මෙම විශිෂ්ට චිත්‍රය අලංකාරමත් බව මෙන් ම අභිරහසක් ද සහ චිත්‍ර කලාවේ නවෝත්පාදනයක් ද මූර්තිමත් කර ඇත.

මේ අපූරු සිතුවම ගැන නො දන්නා අයට දැන ගැනීම පිණිස තරමක විස්තරයක් තබන්නට කල්පනා කළෙමි.

🔍 01. මෙහි නිරූපිත කාන්තාව කවුද යන බව ඔබ දැන සිටියාද ?

ඇය නමින් ලීසා ගෙරාඩිනි නම් වේ.

(1479-1542) හෙවත් 16 වන සියවසේ මුල් භාගයේ පුනරුදයේ උපන් ස්ථානය නමින් විරුදාවලි ලත් ලෝකයේ වඩාත්ම සංස්කෘතික වශයෙන් වැදගත් නගරවලින් එකක් වන ෆ්ලෝරන්ස් නැමැති ඉතාලියේ විශේෂ නගරයක මෙම සිතුවමේ සිටින ලීසා ගෙරාඩිනි කාන්තාව ජීවත් වූවාය.

ලීසා ගෙරාඩිනිගේ කාලයේ දී හෙවත් 16 වැනි සියවසේ මුල් භාගයේ දී ෆ්ලෝරන්ස් ඉතා ධනවත් හා සමෘද්ධිමත් නගරයක් වූ අතර එය කලාව, ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය මෙන් ම මෙඩිසිස් වැනි බලගතු පවුල් සඳහා ද ප්‍රසිද්ධව තිබී ඇත.

එය ගමෙන් බොහෝ දුරස් වූ නගරයක් වූ අතර වෙළඳාමේ, සංස්කෘතියේ සහ දේශපාලනයේ බලගතු මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස පැවතිව තිබී ඇත.

ඇය විවාහ වූයේ ධනවත් සේද වෙළෙන්දෙකු වන ෆ්‍රැන්චෙස්කෝ ඩෙල් ජියෝකොන්ඩෝ සමඟ ය.

එබැවින් ම මෙම සිතුවමේ නිරූපිත ඇයගේ ඇඳුම් පැළඳුම් සහ ප්‍රකාශනය එකල පැවති ඉතා ම ඉහළ සමාජ ස්ථරයක් පෙන්නුම් කරන අතර ඇගේ සැමියාගේ වාසගම නිසා මෙම චිත්‍රය ඉතාලි භාෂාවෙන් La Gioconda ලෙස ද අදටත් හැඳින්වෙමින් පවතී.

🔍 මෙම චිත්‍රය මොනාලිසා නමින් හඳුන්වන්නේ ඇයි ?

මෝනා යන්න ඉතාලි භාෂාවෙන් "මගේ ආර්යාව” (ඉංග්‍රීසියෙන් “මැඩම්” ට සමාන) යන අරුත දෙන ආචාරශීලී මාතෘකාවක් වූ “මැඩෝනා” හි කෙටි ස්වරූපයකි.

"ලීසා" යනු ඇයගේ මුල් නම වන Lisa Gherardini ගෙන් බිඳී ආවකි.

එබැවින්, "මොනා ලිසා" යන්නෙහි මූලික අර්ථය වන්නේ "ලීසා ආර්යාව" යන්නයි.

එබැවින් ඇගේ සැබෑ නම මොනාලිසා නොවන බවත් ඇය වෙත භාවිතා වූ කෙටි නමක් බවත් පැහැදිලි කර ගත යුතු ය.

🔍 ඇයගේ හිඳීමේ ඉරියවුව්ව..

මෙම චිත්‍රය දෙස වඩාත් සමීපව බැලුව හොත් ඔබට ඇය පසුබිමේ තරමක් මීදුම සහිත කඳුකර භූ දර්ශනයක ලොග්ජියාවක් මත වාඩි වී සිටින ආකාරය දැකගත හැකිවනු ඇත.

🔍 ලොග්ජියාවක් යනු කුමක් ද ?

ලොග්ජියාවක් යනු ආවරණය කරන ලද ගැලරියක් හෝ විවෘත කොරිඩෝවක් වැනි සාමාන්‍යයෙන් විශාල ගොඩනැගිල්ලක අත්‍යාවශ්‍යය කොටසකි.

එය ගොඩනැගිල්ලක සාමාන්‍ය කොටසක් වන අතර බැල්කනියක් වැනි නමුත් ඊටත් වඩා අලංකාර ලෙස එළිමහනේ දර්ශනයක් සපයනු ලැබේ.

එහි යම් කිසි වාස්තු විද්‍යාත්මක වටිනාකමක් ද ඇති බව කියයි.

මෙහි මොනාලිසා ලොග්ජියාවක් ඉදිරිපිට මෙන් වාඩි වී සිටින අතර, ඔබට එහි ව්‍යුහයේ කොටස් (චිත්‍රයේ දෙපස තීරු⁣ දෙකක්) දැකිය හැකිය.

ඇය කඳු, ගංගා සහ වංගු සහිත මාර්ග වලින් සමන්විත, ඇය පිටුපස ඇති විවෘත භූ දර්ශනය පෙනෙන අවකාශයක සිටින බවට හැඟීමක් ඇති කරන අතර පින්තූරයේ දී ඇය ගෙ ප්‍රතිමූර්තියට වෙනමම 3D වැනි එළියට විශේෂයෙන් පෙනෙන රාමුවක් එමඟින් නිර්මාණය වී ඇත.

මෙම එළිමහන් දර්ශනයෙන් මානව වර්ගයා සහ ස්වභාවික ලෝකය අතර ඒක්‍රාගබව සංකේතවත් කරන අතර පුනරුද සමයේදී මෙම ලොග්ජියාව බොහෝ විට ධනවත් නිවාසවල ලක්ෂණයක් වූ බැවින් එම තත්වය අලංකරණයට සහ එම තත්වය පිළිබඳ හැඟීමක් එක් කරන අකාරයකින් දක්වා ඇත.

දෙපස තීරු චිත්‍රයට ගැඹුර සහ නිසි මානය ලබා දීමට උපකාරී වන අතර, නරඹන්නාගේ අවධානය ඇගේ මුහුණ දෙසට ඇද දමමින් ඉදිරි දර්ශනය පිළිබඳව අවධානයක් එක් කරයි.

🔍 මොනාලිසා ගේ මෘදු සිනහව..

Leonardo da Vinci ඇගේ ලක්ෂණවල මෘදු බව සහ පසුබිමේ මීදුම් සහිත සංක්‍රාන්තියන් නිර්මාණය කිරීමට Sfumato නම් ශිල්පීය ක්‍රමයක් භාවිත කළාය.

එයින් ඇගේ සිනහවට අද්භූත ප්‍රහේලිකාවක් ලබා දෙන අතර එය සියුම් සහ යමක් ප්‍රකාශිත බව පෙනේ.

එයින් මොනාලිසාගේ මේ මෘදු සිනහව සිතුවමේ වඩාත් කුතුහලය දනවන සහ කීර්තිමත් අංගයක් වෙයි.

Leonardo මෙම බලපෑම ලබා ගත් ආකාරය සහ එය එතරම් ආකර්ශනීය වන්නේ මන්දැයි දැනගැනීම මෙම චිත්‍රය තව දුරටත් කියවාගැනීමට උපකාර වනු අතැයි මම විශ්වාස කරමි.

🔍 Sfumato යනු කුමක්ද?

Sfumato යන පදය පැමිණෙන්නේ "sfumare" යන ඉතාලි වචනයෙන් "වාෂ්ප කිරීම" හෝ "දුම් මෙන් මැකී යාම" යන්නයි.

මෙකල භාවිත හැටියට Fade කිරීමක් ලෙස මෙය අර්ථ ගැන්විය හැකි ය.

එය Leonardo විසින් සංවර්ධනය කර පරිපූර්ණ කර ඇති අතර මෙම තාක්ෂණය භාවිතා කරමින්, කලාකරුවා රළු රේඛා සහ දාර ඉවත් කරමින් වර්ණ අතර මෘදු, ක්‍රමානුකූල සංක්‍රමණයක් නිර්මාණය කර ඇත.

Sfumato සිතුවමට යථාර්ථවාදී, ජීවමාන ගුණාංගයක් ලබා දෙන අතර එය ආලෝකය ස්වභාවධර්මයේ හැසිරෙන ආකාරයක් අනුකරණය කරයි.

🔍 Sfumato ගුප්ත සිනහව නිර්මාණය කරන ආකාරය..

Leonardo මොනාලිසා ගේ මුඛයේ සහ කම්මුල්වල දාර බාධාවකින් තොරව මිශ්‍ර කිරීම සඳහා තුනී විනිවිද පෙනෙන තීන්ත ස්ථර භාවිතා කර ඇති අතර මෙම තාක්ෂණය සියුම් සෙවනැලි සහ උද්දීපනයන් නිර්මාණය කරන බැවින් නරඹන්නාගේ ඉදිරි දර්ශනය සහ ආලෝකය අනුව ඇගේ සිනහව වෙනස් වන බවක් පෙනේ.

බැලූ බැල්මට ඇගේ සිනහව උණුසුම් හා ආරාධිත බව පෙනෙන නමුත් ඔබ ඇගේ මුඛය දෙස කෙලින්ම බලන විට කොන් තරමක් පහතට වැටී ඇති අතර, එය තරමක් උපේක්ෂා සහගත හෝ අද්භූත පෙනුමක් ලබා දෙන බවට දැනුණු මගෙ මතය සමඟ ඔබ නිසැකවම එකඟ වනු ඇත.

මෙම දෘශ්‍ය මිත්‍යාව ඇගේ සිනහව සජීවී සහ ගතික හැඟීමක් ඇති කරන අතර එය ඇගේ මනෝභාවය, ඔබේ දෘෂ්ටිකෝණය සමඟ වෙනස් වන්නාක් මෙන් දැනෙයි.

🔍 සිනහවේ මනෝවිද්‍යාත්මක බලපෑම..

Leonardo ගේ Sfumato හි නිපුණත්වය තාක්ෂණික කුසලතා ඉක්මවා යන අතර එය නරඹන්නාව සිතුවම සමඟ චිත්තවේගීයව සම්බන්ධ කරයි.

ඇගේ සිනහවේ නොපැහැදිලි භාවය නරඹන්නාගේ ප්‍රශ්න රැසකට ආරාධනා කරයි.

ඇගේ ප්‍රකාශනය ශතවර්ෂ ගණනාවක් තිස්සේ නරඹන්නන් ආකර්ෂණය කර ඇති අතර එම අපැහැදිලි භාවය සෑම නරඹන්නෙකුටම චිත්‍රය වෙත අනන්‍ය චිත්තවේගීය සම්බන්ධතාවයක් ඇති වන පරිදි පුද්ගලික අර්ථකථන වලට විවෘත ආරාධනාවක් කර තිබේ.

ඇය සතුටින්ද? ඇය විනෝදජනකද? ඇය රහසක් සඟවනවාද? ආදී වශයෙන් මෙම සියුම් බව චිත්‍රය විඳින්නා තුළ කුතුහලයක් ඇති කරයි.

එනිසා ඒ දෙස මිනිසුන් දිගු වේලාවක් බලා සිටීමට සහ ඇගේ ප්‍රකාශනය වෙනස් ලෙස අර්ථකථනය කිරීමට පෙළඹෙයි.

Leonardo ගෙ මෙම චිත්‍රයට පෙර, බොහෝ පින්තූරවල මුහුණුවල දැඩි හා පැතලි ඉරියව් තිබුණු අතර ඔහු මොනාලිසා හි Sfumato භාවිතා කිරීම විප්ලවීය වූ නිසා චිත්‍රයට චිත්තවේගීය ගැඹුර සහ යථාර්ථවාදය ගෙනැවිත් තිබුණි.

එනිසා එය හුදු සිනහවක් පමණක් නොවන අතර කලා ඉතිහාසයේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන චරිතයක් බවට මෙනාලිසා පත් කර, ක්ෂනික හැඟීම් පිළිබඳ කලා මායාවක් විවෘත කොට ඇත.

👉 ඇත්තෙන්ම ඇයගේ සිනහව දකින විට ඔබට දැනෙන්නේ කුමක්ද ? යන්නට අදහසක් මෙහි එකතු කරන්න.. ☺️

🔍 මොනාලිසා ගේ ඉරියව්ව..

Leonardo මොනාලිසාගේ ඉරියව්ව නිර්මාණය කළේ ස්වභාවික සහ ආකර්ෂණීය හැඟීමක් ඇති වන පරිදිය.

ඇගේ උඩුකය තරමක් විවෘත වී ඇති අතර, ඇගේ දෑත් සන්සුන්ව විවේක ගන්නා ගමන්, ඇගේ මෘදු සිනහව නරඹන්නාට ආචාර කරනවාක් මෙන් උණුසුම් හැඟීමක් ඇති කරයි.

🔍 සිතුවමේ පසුබිම් නිර්මාණය..

Leonardo මොනාලිසා පිටුපස මනඃකල්පිත භූ දර්ශනයක් පින්තාරු කළ අතර එය සොබාදහමේ අංගයන් වන කඳු, ගංගා සහ වංගු සහිත මාර්ගයන්ගෙන් මිශ්‍ර කර ඇත.

එය වඩාත් වැදගත් පසුබිමක් සහ වන්නේ එම පසුබිම කිසිදු සැබෑ ස්ථානයක් නියෝජනය නොකරමින් සිතුවමේ ගුණය වැඩි දියුණු කිරීමටම සේවනය වන බැවිනි.

එහි මොනාලිසාගේ මෘදු, යථාර්ථවාදී රූපය සහ ⁣අභෞතික පසුබිම අතර වෙනස යථාර්ථය සහ මනඃකල්පිතයන් අතර සමතුලිත හැඟීමක් ඇති කිරීමට උපකාරී වෙයි.

Leonardo ඔහුගේ සුප්‍රසිද්ධ Sfumato තාක්‍ෂණය පසුබිමෙහිද භාවිතා කළ අතර වර්ණ සහ ස්වර බාධාවකින් තොරව මිශ්‍ර කරමින් එයට ගැඹුරක් සහ වායුගෝලීය හැඟීමක් ලබා දුන්නේය.

ගංඟා සහ මංපෙත් නරඹන්නාගේ දෑස් ඈතට ගෙන යන අතර, එයින් සිතුවමට අසීමිත සහ සදාකාලික හැඟීමක් එක් කරනු ලැබේ.

🔍 සිතුවම නිම නැති මොනාලිසා..

මොනාලිසා සිතුවම සම්පූර්ණ ලෙස සලකනු ලැබුවද, Leonardo එය අසම්පූර්ණව තැබූ බව විද්වතුන් විශ්වාස කරන භූ දර්ශනයේ පහළ කොටස්, පසුබිම් විස්තර සහ ඇයගේ ඇඳුම වැනි ක්ෂේත්‍ර තිබේ.

Leonardo සෙමින් හා සූක්ෂමව වැඩ කිරීමට ප්‍රසිද්ධ වූ අතර සමහර විට නව අදහස් ලැබුණු විට ව්‍යාපෘති අත්හැර දැමීය.

Leonardo da Vinci පරිපුර්ණවාදියෙකු ලෙස ප්‍රකටව සිටි අතර, එක කැබැල්ලක් සඳහා වසර ගණනාවක් වැඩ කරමින්, එය නිරන්තරයෙන් සංශෝධනය කරමින් සහ වැඩිදියුණු කරන කෙනෙකි.

ඔහු බොහෝ විට ව්‍යාපෘති අසම්පූර්ණව තැබුවේ ඔහුට ඇති උනන්දුව නැතිවීම හෝ නව අදහස් වෙත යොමු වීම හේතුවෙනි.

නිදසුනක් වශයෙන්, මැගී ගේ නමස්කාරය සහ ශාන්ත ජෙරොම් වැනි අනෙකුත් සිතුවම් ද ඔහු ප්‍රසිද්ධ ලෙස නිම කර නැත.

කලා ඉතිහාසඥයින් පවසන පරිදි මොනාලිසා හි අසම්පූර්ණ ලෙස පෙනෙන ප්‍රදේශ වශයෙන් සිතුවමේ ඇතැම් කොටස් අලංකාර ලෙස මිශ්‍ර කර සවිස්තරාත්මකව ඇතත්, භූ දර්ශනයේ පහළ දාර වැනි සමහර කොටස්, ඉහළ කොටස් හා සසඳන විට අඩු පිරිපහදු වී ඇති බවක් පෙනෙන බවත් මෙම පෙදෙස්වල චිත්‍රයේ අනෙකුත් තැන්වල මෙන් සංකීර්ණ විස්තර සහ ඔප මට්ටම් නොමැති බවත් කියා ඇත.

ඇගේ ඇඳුම්වල සියුම් විස්තර, විශේෂයෙන් ම සිතුවමේ පහළ කොටසෙහි අඩුවෙන් අර්ථ දක්වා ඇති බවත්, Leonardo ඇගේ ඇඳුමට වඩාත් සංකීර්ණ රටා එක් කිරීමට අදහස් කොට ගෙන එසේ අඩුවෙන් තබන්නට ඇත යැයි ඔවුන් ගේ අදහස වෙයි.

Leonardo ගේ පැරණිතම චරිතාපදාන රචකයෙකු වන Giorgio Vasari විසින් Leonardo මෙම සිතුවම නිම නොකළ බව ලියා ඇත.

ඔහු කියා සිටියේ Leonardo වසර හතරක් එහි වැඩ කළ නමුත් එය සම්පූර්ණ යැයි සැලකුවේ නැති බව ය.

Leonardo පළමුවන ෆ්‍රැන්සිස් රජුගේ සේවය සඳහා 1516 දී ප්‍රංශයට ගිය විට ඔහු සමඟ මොනාලිසා රැගෙන ආවේය.

ඔහු ප්‍රංශයේ සිටි කාලය තුළ එය දිගටම කරගෙන යන්නට ඇති නමුත් ඔහු 1519 දී මිය ගිය අතර, එය අසම්පූර්ණ සිතුවමක් ලෙස ශේෂ වන්නට ඇත.

පළමුවන ෆ්‍රැන්සිස් රජු විසින් එය මිලදී ගත් අතර එයින් පසු චිත්‍රය ප්‍රංශ රාජකීය එකතුවේ කොටසක් බවට පත් විය.

Leonardo බොහෝ විට නව තාක්ෂණික ක්‍රම සහ ද්‍රව්‍යය සමඟ අත්හදා බැලීම් කළ අයෙක් ලෙස ප්‍රසිද්ධ ය.

එනිසා තවත් සමහරු ඔහු ඇගේ මුහුණට සහ සිනහවට දක්ෂ ලෙස භාවිතා කළ Sfumato වැනි පරිපූර්ණ ශිල්පීය ක්‍රම කෙරෙහි නරඹන්නා ගේ අවධානය යොමු කිරීම සඳහා ඔහු ඇතැම් ප්‍රදේශ හිතාමතා ම අඩුවෙන් නිම කර ඇති බවට ද අනුමාන කර ඇත.

ඔහුට අවශ්‍ය වූයේ ඇගේ වටපිටාව හෝ ඇඳුම් පැළඳුම්වලට වඩා ඇගේ මුහුණ හා සිනහව කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමට බව ඔවුන් ගේ මතය වී තිබේ.

ඔහු වෙනත් විස්තර පසුව නැවත බැලීමට අදහස් කර ඇති නමුත් කිසි විටෙකත් නොකර ඇති බව බහුතරයක ගේ මතය වී තිබේ.

සමහර ප්‍රදේශ අඩු විස්තර සහිතව පෙනුනද, චිත්‍රය නම් සම්පූර්ණ සහ සුසංයෝගී බවකින් දැනෙන බැවින් මොනාලිසාගේ චිත්‍රය ඇතැම් විට අභිරහසක් බව මා මේ විස්තරයට පළමුව සිහිපත් කලේ එබැවිනි.

කෙසේ වෙතත්, එය Leonardo ගේ සිතුවම් නිර්මාණයේ ප්‍රතිභාව විදහා දක්වන පුනරුදයේ විශිෂ්ට සිතුවමක් ලෙස විශ්වීය වශයෙන් අගය වනු ලැබේ.

👉 ඔබ මේ ගැන සිතන්නේ කුමක් ද යන්නටත් අදහසක් ඉදිරිපත් කිරීමට ඔබට අවකාශ ඇත.. 🥰

එය ඔබට අසම්පූර්ණ යැයි හැඟෙනවාද, නැතහොත් එහි සියුම් බව එය වඩාත් කුතුහලයට පත් කරන ලෙස නිර්මාණය කර ඇත්දැයි ඔබ සිතන්නේ ද ?

කෙසේ නමුත් මෙම ලෝක ප්‍රසිද්ධ සිතුවම දැන් ලෝකයේ ප්‍රසිද්ධම කලා කෞතුකාගාරයක් වන පැරිසියේ Louvre කෞතුකාගාරයේ සිතුවම් දහස් ගණනක් මැද Mona Lisa නමින් තැන්පත් කර ඇත්තේ ය.

එය සැබවින් ම සංස්කෘතික නිධානයක් වන අතර සෑම වසරකම මිලියන ගණනක් නරඹන්නන් ආකර්ෂණය කරමින් එය ගෝලීය වශයෙන් වැඩිපුරම නැරඹූ කලා කෘතිය බවට ද පත් වී ඇත.

සිතුවමේ කලාත්මක ප්‍රවීණත්වය, අභිරහස සහ ඓතිහාසික වැදගත්කම යන සංයෝජන යුග ගණනාවක් සඳහා විශිෂ්ට කෘතියක් ලෙස එහි ස්ථානය තහවුරු වී ඇත.

එනිසා සමස්තයක් ලෙස මොනාලිසා යනු සැබවින්ම පොහොසත් ඉතිහාසයක් ඇති සිත් ඇදගන්නා කලා කෘතියක් ලෙස හැඳින්විය හැකි ය.

🔍 ඔබ දැනගත යුතු තවත් විශේෂ කරුණු..

👉 ප්‍රමාණය: එය සාපේක්ෂ වශයෙන් කුඩා වන අතර අඟල් 30 සිට අඟල් 21 (සෙ.මී. 77 × 53 සෙ.මී.) වේ.

එය පොප්ලර් ලී මත පින්තාරු කර ඇති අතර එය ඒ කාලයේ සිතුවම් සඳහා වූ කැන්වසයට වඩා මිලෙන් අඩු වී ඇත.

එය බොහෝ අය බලාපොරොත්තු වනවාට වඩා කුඩා බව ඔබට එයින් වැටහෙනු ඇත.

👉 වයස්ගත වීම: කාලයත් සමඟම, ස්වභාවික වයසට යෑම හේතුවෙන් සිතුවමේ පළල එහි මුල් සෙන්ටිමීටර 55.5 සිට 53.2 දක්වා අඩු වී ඇත.

👉 හිමිකාරිත්වය: චිත්‍රය ප්‍රංශ රජය සතු වන අතර එය පැරිසියේ ලූවර් කෞතුකාගාරයේ ප්‍රදර්ශනය කෙරේ.

👉 වාර්නිෂ්: සිතුවමේ වාර්නිෂ් ස්ථර ඇති අතර ඒවා කාලයත් සමඟ අඳුරු වී ඉරිතලා ඇති අතර එය එහි පෙනුමට බලපායි.

👉 ඓතිහාසික සිදුවීම්: 1911 දී Vincenzo Peruggia නම් ඉතාලි ශිල්පීන් විසින් පැරිසියේ Louvre කෞතුකාගාරයෙන් මොනාලිසා සොරකම් කරන ලදී.

Peruggia Louvre හි සේවය කර ඇති අතර කෞතුකාගාරය හොඳින් දැන සිටියේය. ඔහු එය එක රැයකින් කෞතුකාගාරයේ සැඟවීමට සමත් වූ අතර පසුදා උදෑසන සිතුවම රැගෙන ගියේ එය ඔහුගේ ඇඳුම් අතර සඟවාගෙනය.

මෙම සිතුවම ප්‍රංශයට වඩා තම මව්බිමේ තිබිය යුතු යැයි විශ්වාස කරමින් ඔහු එය නැවත ඉතාලියට ගෙන ඒමට අවශ්‍ය බව පවසමින් වසර දෙකකට වැඩි කාලයක් තම මහල් නිවාසයේ තබා ගෙන ඇත.

එම සොරකම ජාත්‍යන්තර වශයෙන් විශාල සංවේදනයක් ඇති කළ අතර මොනාලිසා 20 වැනි සියවසේ වඩාත් පුළුල් ලෙස ප්‍රසිද්ධියට පත් වූ කලා අපරාධවලින් එකක් ලෙස එම සොරකම හැඳින්විය හැකි ය.

එයින් සිතුවම අතුරුදහන් වූ අතර, ලූවර් සහ ප්‍රංශ බලධාරීන් වියරු විය. ඔවුන්ට 1913 වන තෙක් සිතුවම නැවත ලබා ගත නොහැකි විය.

ඉතාලියේ ෆ්ලෝරන්ස් හි චිත්‍ර අලෙවිකරුවෙකුට මෙම චිත්‍රය විකිණීමට උත්සාහ කිරීමේදී පෙරුජියා අල්ලා ගන්නා ලදී. එහි සත්‍යතාව ගැන සැක සිතූ වෙළෙන්දා බලධාරීන්ට එය දැනුම් දීමෙන් චිත්‍රය ලුවර් වෙත නැවත ලැබීමට හේතු විය.

👉 පැබ්ලෝ පිකාසෝ සහ සොරකම..

පැබ්ලෝ පිකාසෝ මොනාලිසා සොරකමට සම්බන්ධ වූයේ මේ සිද්ධියෙන් පසුවය.

පිකාසෝ කලා ලෝකයේ බොහීමියානු කවවලට සම්බන්ධ වූ අතර කලා සොරුන් සහ ව්‍යාජයන් කිහිප දෙනෙකු සමඟ මිතුරු වී සිටි නිසා ඔහු වටා සමහර කටකතා සහ සැකයන් පැතිර ගියේය.

පොලිසිය පිකාසෝගෙන් ප්‍රශ්න කළ නමුත් අවසානයේ ඔහු සොරකමට සම්බන්ධ වී නැති බව හෙළිවිය.

කෙසේ වෙතත්, එම නඩුවට ඔහුගේ සම්බන්ධය පැන නගින්නේ කලාකරු ජෝර්ජියෝ ඩි චිරිකෝ සමඟ ඔහු ඇසුරු කිරීමෙනි. ඔහුගේ කෘති සමහර විට සොරාට බලපෑම් කර ඇතැයි සැලකේ.

පිකාසෝව සැකකරුවෙකු කිරීමට මෙම සබැඳිය ප්‍රමාණවත් වූ නමුත් අපරාධයේ ඔහුගේ භූමිකාවක් නොමැති බව පසුව තහවුරු විය.

👉 සිතුවමට පහර දීම..

මොනාලිසා ඉතිහාසය පුරාවට කිහිප වතාවක්ම ප්‍රහාරයට ලක්ව ඇති අතර, එනිසා ආරක්ෂා කිරීමට සහ සංරක්ෂණය කිරීමට වැඩි උත්සාහයක් ගෙන ඇත.

1. 1956 ඇසිඩ් ප්‍රහාරය: 1956 දී, ලූවර් හි සිතුවමට මිනිසෙක් ඇසිඩ් ප්‍රහාරයක් එල්ල කළ අතර, එමඟින් චිත්‍රයේ පහළ කොටසට හානි සිදු විය.

ඒ අම්ලය මතුපිට ලකුණු ඉතිරි කර ඇති අතර, ඒ සඳහා ප්‍රතිෂ්ඨාපන ප්‍රයත්නයන් අවශ්‍ය විය. ප්‍රහාරයෙන් පසු, මොනාලිසා එහි ආරක්ෂාව සඳහා වෙඩි නොවදින වීදුරු පෙට්ටියකට ගෙන යන ලද අතර එතැන් සිට එය ප්‍රදර්ශනය කර ඇත.

2. 1974 ජපානයේ සිදු වූ විනාශකාරී ක්‍රියාව: 1974 දී ජපානයේ සංචාරයක් අතරතුර, මොනාලිසා නැවත වරක් ප්‍රහාරයට ලක් වූ අතර, එහි විරෝධතාවයක දී එයට රතු තීන්තයක් විසි කළේ කාන්තාවක් විසිනි. ඇයව අත්අඩංගුවට ගත් නමුත් වීදුරුව කලා කෘතිය ආරක්ෂා කර ඇති බැවින් සැලකිය යුතු හානියක් සිදු නොවීය.

3. මෑත කාලීන කනස්සල්ල: මෙම සෘජු ප්‍රහාරවලට අමතරව, සිතුවම ආලෝකයට සහ දූෂණයට නිරාවරණය වීම පිළිබඳ කනස්සල්ලක් දැන් ඇති වී තිබේ. එම නිසා එය දැන් ලුවර් හි වෙඩි නොවදින වීදුරු සහ දේශගුණික පාලිත තත්වයන් යටතේ ප්‍රදර්ශනය කෙරේ.

එමෙන්ම මොනාලිසා සම්බන්ධ සිදුවීමක් ආසන්න වසරක දී ද සිදුවිය. ඒ 2022 වර්ෂයේ දී ය.

ඒ Just Stop Oil කණ්ඩායමේ පරිසර ක්‍රියාකාරීන් දෙදෙනෙක් Louvre හි මොනාලිසා වෙත කේක් එකක් විසි කිරීමෙනි.

එම ක්‍රියාකාරීන් චිත්‍රය වටා ඇති ආරක්ෂිත වීදුරු පෙට්ටිය මත කේක් ආලේප කළ නමුත් වාසනාවකට මෙන්, වෙඩි නොවදින වීදුරුවකින් එය ආවරණය කර තිබූ බැවින් සිතුවමට හානියක් නොවීය.

සිද්ධියෙන් පසුව, විරෝධතාකරුවන් අත්අඩංගුවට ගනු ලැබූ අතර, මොනාලිසාට කිසිදු හානියක් සිදු නොවී තිබුණි.

වීදුරු පෙට්ටිය සහ අනෙකුත් පූර්වාරක්ෂාවන් ඇතුළුව Louvre හි ආරක්ෂක විධිවිධාන එම සිතුවමට කිසිදු හානියක් සිදුවීම වැළැක්වීම සඳහා ඉතා වැදගත් විය.

මීට අමතරව 2024 වර්ෂයේ දී මොනාලිසා චිත්‍රය ආවරණය කරන ලද ආරක්ෂිත වීදුරුවට විරෝධතාවක් අතරතුර වට්ටක්කා සුප් වගයක් විසි කරමින් දේශගුණ ක්‍රියාකාරීන් දෙදෙනෙකුගේ විරෝධතාවයක් ද එල්ල විය.

මෙම විරෝධතාව ජනවාරි 28 වන දින පැරිසියේ Louvre කෞතුකාගාරයේදී පැවැත්විණි.

ක්‍රියාකාරීන් Riposte Alimentaire (Food Counterattack) කණ්ඩායමේ අය වූ අතර, ඔවුන්ගේ විරෝධතාවයේ අරමුණ වූයේ අඩු වැටුප් සහ දුර්වල සේවා තත්වයන් වැනි ගොවීන් මුහුණ දෙන අභියෝග පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම, සහ තිරසාර ආහාර පද්ධති වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම වේ.

සුප් එක විසි කරන විට, විරෝධතාකරුවන් උස් හඬින් ප්‍රශ්න කළේ කලාව, සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාර සඳහා ප්‍රවේශයට වඩා වැදගත්ද යන්නයි.

මොනාලිසා වෙඩි නොවදින වීදුරුවකින් ආරක්ෂා කර ඇති බැවින් මෙම සිද්ධිය ද කලා නිර්මාණයට හානියක් නො කළහ. නමුත් එය පිරිසිදු කිරීම සඳහා කාමරයෙන් තාවකාලිකව සිතුවම ඉවත් කිරීමට සිදු විය.

මෙම සිදුවීම් සියල්ල මෙසේ තිබියදීත්, මොනාලිසා ලෝකයේ වඩාත්ම නරඹන ලද සහ ප්‍රසිද්ධ කලා කෘතිවලින් එකක් ලෙස දිගටම පැවතෙමින් සිටියි.

මේ සෑම සිදුවීමක්ම එහි අද්භූතභාවය වැඩි කර ඇති අතර මේ සියල්ල අවසානයේ මොනාලිසා අනාගත පරම්පරාව සඳහා එහි පැවැත්ම සහතික කිරීමට තමන් ගේ ආරක්ෂාව ඉහළම ප්‍රමුඛතාවයක් බවට පත් කර ගෙන ඇත්තේ ය.

#MonaLisa #ArtHistory #LeonardoDaVinci #Masterpiece #LaJoconde #LouvreAdventures

✍️ Author: Ven. Kirulapana Dhammawijaya Thero

Date: 14.11.2024